Mỡ máu cao là một tình trạng bệnh lý phổ biến hiện nay. Theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 200.000-250.000 ca tử vong do đột quỵ và nhồi máu cơ tim, chiếm khoảng 30% tổng số ca tử vong. Nguyên nhân hàng đầu gây ra những bệnh lý nguy hiểm này chính là mỡ máu cao.

Tình trạng mỡ máu cao tại Việt Nam

Theo báo cáo của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, tỷ lệ người trưởng thành mắc mỡ máu cao ở Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng.
+ Khoảng 29% người trưởng thành ở Việt Nam có mức cholesterol toàn phần vượt ngưỡng an toàn.
+ 45% người bị mỡ máu cao thuộc nhóm tuổi từ 45-64.
+ 20% người trưởng thành có mức triglycerides trong máu cao hơn mức cho phép.

Mỡ máu cao là gì?

Mỡ máu cao, hay còn gọi là tăng cholesterol, là tình trạng khi mức cholesterol và triglycerides trong máu vượt ngưỡng an toàn. Cholesterol là một loại lipid thiết yếu cho cơ thể, nhưng khi ở mức quá cao, nó có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng như bệnh tim mạch, đột quỵ, nhồi máu cơ tim và nhiều bệnh lý khác.

Nguyên nhân gây ra mỡ máu cao

1. Chế độ ăn uống sai cách

Sử dụng thực phẩm nhiều dầu mỡ

thực phẩm chiên xào, thức ăn nhanh như gà rán, khoai tây chiên, xúc xích, lạp xưởng chứa nhiều chất béo bão hòa. Các thực phẩm này không chỉ làm tăng lượng cholesterol xấu (LDL) mà còn giảm lượng cholesterol tốt (HDL), gây rối loạn chuyển hóa lipid.

Tiêu thụ thực phẩm nhiều đường

Thực phẩm nhiều đường như trà sữa, cà phê sữa, bánh ngọt, đồ uống có ga làm tăng mức triglycerides, một dạng chất béo khác trong máu. Khi tiêu thụ quá nhiều đường, cơ thể chuyển hóa đường thành mỡ, làm tăng nồng độ triglycerides.

2. Thừa cân béo phì

Tình trạng dư cân lâu năm, đặc biệt là mỡ nội tạng, ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa mỡ trong cơ thể. Mỡ nội tạng là một loại mỡ bao quanh các cơ quan nội tạng, rất nguy hiểm vì nó làm tăng lượng cholesterol xấu và giảm lượng cholesterol tốt.

3. Lối sống ít vận động

Khi ít vận động, cơ thể không tiêu thụ hết lượng mỡ, dẫn đến tích tụ mỡ thừa và tăng cholesterol. Vận động giúp cơ thể đốt cháy mỡ thừa và duy trì mức cholesterol cân bằng.

4. Sử dụng chất kích thích

Rượu bia, thuốc lá làm tăng độc tố trong cơ thể, ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa chất. Rượu làm tăng mức triglycerides, trong khi thuốc lá gây xơ vữa động mạch, làm giảm lượng cholesterol tốt.

5. Yếu tố di truyền, tuổi tác

Mỡ máu cao có nguy hiểm không?

Mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 200.000- 250.000 ca tử vong do đột quỵ và nhồi máu cơ tim, chiếm khoảng 30% tổng số ca tử vong. Tức là cứ có 3 ca tử vong thì sẽ có một 1 ca liên quan đến nhồi máu cơ tim hay đột quỵ

Và một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến chúng ta bị đột quỵ hay nhồi máu cơ tim đó là do mỡ máu cao

Đột quỵ ( tai biến mạch máu não)

Mỡ máu cao dẫn đến xơ vữa động mạch, làm hẹp và cứng các động mạch. Khi các mảng bám này vỡ ra, chúng có thể tạo thành cục máu đông, ngăn cản lưu lượng máu đến não. 

Khi lưu lượng máu đến não bị gián đoạn, hoặc các cục máu đông gây bít tắc và vỡ các mạch máu não, các tế bào não bắt đầu chết do thiếu oxy, gây ra đột quỵ.

Đột quỵ có thể dẫn đến tử vong hoặc để lại các di chứng nặng nề như liệt nửa người, mất khả năng nói hoặc suy giảm nhận thức.

Nhồi máu cơ tim

Tương tự như đột quỵ, mảng bám trong động mạch vành cũng có thể gây tắc nghẽn lưu lượng máu đến tim, dẫn đến nhồi máu cơ tim. Nhồi máu cơ tim không chỉ gây đau ngực dữ dội mà còn có thể gây tử vong nhanh chóng nếu không được cấp cứu kịp thời. Các tế bào tim bị thiếu oxy và chết đi, làm giảm khả năng bơm máu của tim, gây suy tim.

Huyết áp cao

Mỡ máu cao làm tăng xơ vữa động mạch, làm hẹp và cứng các động mạch, khiến tim phải làm việc vất vả hơn để bơm máu. Điều này dẫn đến huyết áp cao, tăng nguy cơ suy tim, đột quỵ và các vấn đề tim mạch khác. Huyết áp cao kéo dài gây áp lực lên tim và mạch máu, làm tăng nguy cơ phình động mạch và suy tim.

Tiểu đường

Người mắc mỡ máu cao thường có nguy cơ mắc tiểu đường cao hơn do sự tương tác giữa lipid và insulin. Khi mức triglycerides cao, nó có thể làm giảm độ nhạy insulin, dẫn đến tình trạng kháng insulin và cuối cùng là tiểu đường. Kháng insulin làm tăng lượng đường trong máu, gây ra nhiều biến chứng liên quan đến tiểu đường như bệnh tim, thận và tổn thương thần kinh.

Thừa cân béo phì

Mỡ máu cao thường đi kèm với thừa cân béo phì, là yếu tố nguy cơ lớn cho các bệnh tim mạch và tiểu đường. Mỡ thừa, đặc biệt là mỡ nội tạng, làm tăng mức triglycerides và cholesterol xấu, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tim mạch. Béo phì cũng làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý khác như huyết áp cao, tiểu đường và các vấn đề về khớp.

Ảnh hưởng đến gan

Mỡ máu cao có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Khi mỡ tích tụ quá nhiều trong gan, nó có thể gây viêm gan, xơ gan và cuối cùng là suy gan. Gan nhiễm mỡ làm giảm chức năng gan, ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa mỡ và thải độc của cơ thể.

Kết luận

Mỡ máu cao là một tình trạng nguy hiểm nếu không được kiểm soát. Để bảo vệ sức khỏe, chúng ta cần thay đổi lối sống, chế độ ăn uống và thường xuyên kiểm tra sức khỏe. Chia sẻ kiến thức về mỡ máu cao với gia đình và bạn bè để cùng nhau phòng ngừa và cải thiện sức khỏe.