Mỡ máu cao là tình trạng nguy hiểm cho sức khỏe. Mỡ máu cao chính là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý nguy hiểm như: tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường và cũng như các nguy cơ bị đột quỵ hay nhồi máu cơ tim.

Tình trạng mỡ máu cao tại Việt Nam

Theo báo cáo của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, tỷ lệ người trưởng thành mắc mỡ máu cao ở Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng.

Khoảng 29% người trưởng thành ở Việt Nam có mức cholesterol toàn phần vượt ngưỡng an toàn.

45% người bị mỡ máu cao thuộc nhóm tuổi từ 45-64.

20% người trưởng thành có mức triglycerides trong máu cao hơn mức cho phép.

Nguyên nhân chủ yếu gây ra mỡ máu cao là do ăn uống sai cách với đồ ăn nhiều dầu mỡ và đồ ăn ngọt. Hãy tìm hiểu cách điều chỉnh chế độ ăn để giảm mỡ máu tại nhà.

Mỡ máu cao là gì?

Mỡ máu cao, hay còn gọi là tăng cholesterol, là tình trạng khi mức cholesterol và triglycerides trong máu vượt ngưỡng an toàn. Cholesterol là một loại lipid thiết yếu cho cơ thể, nhưng khi ở mức quá cao, nó có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng như bệnh tim mạch, đột quỵ và nhiều vấn đề sức khỏe khác.

Nguyên nhân gây ra mỡ máu cao

Ăn uống sai cách

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến mỡ máu cao là do chế độ ăn uống không hợp lý. Các loại thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ, chất béo bão hòa và đường là thủ phạm hàng đầu:

Thực phẩm nhiều dầu mỡ: Các món chiên, xào, đồ ăn nhanh như gà rán, khoai tây chiên chứa rất nhiều chất béo bão hòa, khiến cơ thể tích tụ nhiều cholesterol xấu (LDL).

Đồ ăn ngọt: Bánh kẹo, nước ngọt có ga, và các loại thức ăn nhanh chứa nhiều đường làm tăng triglycerides trong máu, góp phần vào tình trạng mỡ máu cao.

Các nguyên nhân phổ biến khác

Ngoài việc ăn uống không hợp lý, mỡ máu cao còn có thể do các nguyên nhân khác:

Thiếu vận động: Lối sống ít vận động làm giảm khả năng tiêu thụ năng lượng, dẫn đến tích tụ mỡ thừa trong cơ thể và tăng mức cholesterol.

Thừa cân và béo phì: Người thừa cân hoặc béo phì thường có nguy cơ cao mắc mỡ máu cao do cơ thể chứa nhiều mỡ thừa, làm tăng mức LDL và triglycerides.

Di truyền: Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng. Nếu trong gia đình có người mắc bệnh mỡ máu cao, bạn có nguy cơ cao bị mắc bệnh này.

Tuổi tác và giới tính: Người lớn tuổi có nguy cơ cao hơn do quá trình chuyển hóa chậm lại. Nam giới thường có mức cholesterol cao hơn phụ nữ cho đến khi phụ nữ qua tuổi mãn kinh.

Hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm giảm mức HDL cholesterol (cholesterol tốt) và tăng mức LDL cholesterol (cholesterol xấu), gây nguy cơ mỡ máu cao.

Uống rượu bia: Uống nhiều rượu bia có thể tăng mức triglycerides và cholesterol toàn phần, góp phần gây ra mỡ máu cao.

Nguy cơ khi bị mỡ máu cao

Mỡ máu cao gây ra nhiều nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe, bao gồm:

Bệnh tim mạch: Cholesterol cao làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, dẫn đến các bệnh tim mạch như nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Cao huyết áp: Mỡ máu cao làm hẹp và cứng các động mạch, tăng áp lực máu và gây cao huyết áp.

Đái tháo đường: Mỡ máu cao thường đi kèm với tình trạng kháng insulin, góp phần gây ra bệnh đái tháo đường type 2.

Béo phì: Cholesterol và triglycerides cao thường gặp ở những người béo phì, và tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính.

Tình trạng mỡ máu cao tại Việt Nam

Theo báo cáo của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, tỷ lệ người trưởng thành mắc mỡ máu cao ở Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng.

Khoảng 29% người trưởng thành ở Việt Nam có mức cholesterol toàn phần vượt ngưỡng an toàn.

45% người bị mỡ máu cao thuộc nhóm tuổi từ 45-64.

20% người trưởng thành có mức triglycerides trong máu cao hơn mức cho phép.

Làm thế nào xác định được mỡ máu cao

Mỡ máu cao thường được xác định qua xét nghiệm máu đo mức cholesterol và triglycerides. Các chỉ số quan trọng bao gồm:

Cholesterol toàn phần: Lý tưởng dưới 200 mg/dL.

LDL cholesterol (cholesterol xấu): Lý tưởng dưới 100 mg/dL.

HDL cholesterol (cholesterol tốt): Lý tưởng trên 60 mg/dL.

Triglycerides: Lý tưởng dưới 150 mg/dL.

Triệu chứng bên ngoài của mỡ máu cao

Mỡ máu cao thường không có triệu chứng rõ ràng, nhưng có thể có một số dấu hiệu như:

Đau ngực: Cảm giác đau thắt ở ngực có thể là dấu hiệu của bệnh tim mạch do mỡ máu cao.

Hơi thở ngắn: Khó thở hoặc mệt mỏi khi vận động có thể liên quan đến vấn đề tim mạch.

Xanthomas: Các mảng mỡ dưới da, thường xuất hiện dưới dạng nốt vàng trên mắt cá chân, đầu gối, khuỷu tay hoặc mí mắt.

Chế độ ăn giảm mỡ máu cao tại nhà

Điều đầu tiên là chúng ta nên đi khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/ lần, để có thể xác định sớm chúng ta có bị mỡ máu cao không

1. Tăng cường chất xơ

Chất xơ giúp giảm hấp thu cholesterol từ thức ăn, giảm mức LDL cholesterol trong máu. Bạn nên bổ sung các loại rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, gạo lứt, và các loại đậu.

2. Sử dụng chất béo lành mạnh

Thay thế chất béo bão hòa bằng các loại chất béo không bão hòa đơn và đa. Dầu oliu, dầu hạt lanh, cá hồi, cá thu và quả bơ là những lựa chọn tốt giúp giảm mức cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt (HDL).

3. Hạn chế đồ ăn ngọt và chế biến sẵn

Giảm tiêu thụ đường và đồ ăn chế biến sẵn là cách hiệu quả để kiểm soát mỡ máu. Thay vào đó, sử dụng trái cây tươi, các loại hạt không muối và các loại thức ăn tự chế biến tại nhà.

4. Tăng cường omega-3

Omega-3 có tác dụng giảm triglycerides và bảo vệ tim mạch. Bạn nên ăn các loại cá béo như cá hồi, cá thu, cá mòi ít nhất hai lần mỗi tuần. Các loại hạt như hạt chia, hạt lanh và quả óc chó cũng là nguồn omega-3 tuyệt vời.

5. Uống đủ nước

Nước giúp quá trình trao đổi chất diễn ra hiệu quả hơn và hỗ trợ giảm cân, từ đó giảm mỡ máu. Bạn nên uống ít nhất 8 ly nước mỗi ngày.

Lời kết

Việc duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh không chỉ giúp giảm mỡ máu cao mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể. Hãy bắt đầu từ những thay đổi nhỏ trong bữa ăn hàng ngày để có một cuộc sống khỏe mạnh hơn.